Czy można kupić mieszkanie będąc w związku małżeńskim i nie włączać go do majątku wspólnego?

Małżeński ustrój majątkowy

Małżeński ustrój majątkowy to zbiór regulacji prawnych wskazujących jakie skutki pociąga za sobą związek małżeński w zakresie sytuacji prawnej małżonków względem majątku. Ustrój małżeński wpływa zatem na sytuację prawną małżonków względem majątku. Oznacza to, iż małżonkowie mogą decydować o prawach i obowiązkach, a także treści poszczególnych stosunków prawnych poprzez dokonanie wyboru ustroju majątkowego.

Rodzaje małżeńskich ustrojów majątkowych

Obowiązujące przepisy prawa wskazują na istnienie ustawowego ustroju majątkowego, umownego ustroju majątkowego oraz przymusowego ustroju majątkowego. Podstawowym ustrojem majątkowym jest niewątpliwie ustawowy ustrój majątkowy. Zgodnie z treścią art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i małżeńskiego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe jakie zostały nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich do majątku wspólnego. Natomiast przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustawowy ustrój majątkowy dopuszcza istnienie majątku wspólnego małżonków i majątku osobistego. Umowne ustroje małżeńskie to rozdzielność majątkowa, rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków, ograniczona wspólność majątkowa oraz rozszerzona wspólność majątkowa. Zgodnie z art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później. Każdy z małżonków samodzielnie dysponuje posiadanym majątkiem. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków jest zbliżona do formy typowej rozdzielności majątkowej, jednak po ustaniu rozdzielności następuje rozliczenie majątków małżonków zgodnie z treścią art. 513 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ograniczona wspólność majątkowa wpływa na wyłączenie ze wspólności majątkowej małżonków części składników. Rozszerzona wspólność majątkowa prowadzi do rozszerzenia wspólności majątkowej małżonków o określone składniki. Przymusowy ustrój majątkowy ustanawiany jest przez sąd lub z mocy prawa.

Majątek wspólny

Ustawodawca wymienił składniki majątku wspólnego w art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zalicza się do niego pobrane przez małżonka wynagrodzenie za pracę, pobrane dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, dochody z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, a także kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie.

Majątek osobisty

Składniki majątku osobistego zostały wymienione przez ustawodawcę w art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Katalog tych składników jest obszerny. Zgodnie z treścią wspomnianego powyżej przepisu prawa, do majątku osobistego małżonka zalicza się przedmioty majątkowe małżonka nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty majątkowe małżonka, które zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej, które podlegają odrębnym przepisom, przedmioty majątkowe, które służą wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość, wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, a także przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zakup mieszkania podczas trwania wspólności majątkowej

Co do zasady wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe, które zostały nabyte w trakcie jej trwania zarówno przez obojga małżonków, jak i jednego z nich. Oznacza to, iż nabyty w trakcie wspólności majątkowej przedmiot majątkowy stanowi wspólną własność obojga małżonków. Dotyczy to również nieruchomości. Jeśli stroną umowy jest jeden z małżonków, to co do zasady nieruchomość stanowić będzie wspólną własność małżonków. W przypadku wspólności majątkowej nabycie nieruchomości wymaga zgody drugiego małżonka. Może być ona wyrażona zarówno przed zawarciem umowy, jak i w jej trakcie, a nawet po zawarciu transakcji. Wyjątek od powyższej reguły stanowią nieruchomości, które zostały nabyte przez małżonka za środki pieniężne stanowiące jego majątek odrębny. W takiej sytuacji w akcie notarialnym powinna znaleźć się adnotacja, iż nieruchomość została nabyta dzięki środkom pochodzącym z majątku osobistego małżonka. Zapis ten zabezpiecza małżonka przez uwzględnieniem nieruchomości w majątku wspólnym.

Zakup mieszkania podczas trwania rozdzielności majątkowej

W przypadku zakupu nieruchomości podczas trwania rozdzielności majątkowej nie występuje powyższy problem. Nieruchomość może stanowić majątek osobisty małżonka.